Stres u dzieci nie tylko od święta 🙂

Tekst Agnieszka Jankowska – Figaj

„Nic się nie martw. Nie ma czym” – powtarzamy dzieciom. My dorośli postrzegamy dziecięcy świat jako szczęśliwy i pozbawiony wszelkich trosk. Pojawiające się przykrości i smuteczki traktujemy
z politowaniem i uśmiechem. W końcu nasze dzieci nie mają pracy, domu do utrzymania ani rachunków do zapłacenia. O co więc mają się martwić? Okazuje się, że powodów mają wiele. Stres może dotknąć każdego. Nawet małe dzieci.

Dzieci w różny sposób reagują na stres, w zależności od wieku, osobowości. Mają także różne  umiejętności w radzeniu sobie z nim. Wielu z nas nie zwraca uwagi na powody problemu, które mogą być przyczyną zmian zachowania dziecka. A oznaki stresu i lęku u dzieci najczęściej objawiają się jako zmiany fizyczne lub behawioralne. Nie zdajemy sobie sprawy, że niektóre rzeczy, nieistotne w świecie dorosłych, mogą powodować znaczny stres u dzieci.

Co stresuje nasze dzieci?

Wiele dzieci jest zbyt zajętych, aby mieć czas na kreatywną zabawę lub relaks po szkole. Za ich narzekaniem na wszystkie swoje zajęcia pozaszkolne lub brakiem chęci do uczestnictwa w nich,  często kryje się przeciążenie.

Stres u dzieci może być wzmożony przez coś więcej niż tylko to, co dzieje się w ich własnym życiu. Silne napięcia pojawiają się również gdy dzieci słyszą rozmowy o kłopotach w pracy, kłótnie między małżonkami o sprawy finansowe oraz gdy wyczuwają nasze emocje związane z chorobą krewnego. Rodzice powinni upewnić się, że dzieci nie ma w pobliżu, gdy rozmawiają o takich sprawach, ponieważ one zwyczajnie zaczynają się martwić o siebie i swoich rodziców.

Nawet niewinnie włączony telewizor nadający wiadomości w tle, może być stresogenny. Dzieci, które widzą niepokojące obrazy w telewizji lub słyszą newsy o katastrofach naturalnych, wojnie i terroryzmie, mogą martwić się o własne bezpieczeństwo i bezpieczeństwo ludzi, których kochają. Dlatego ważna jest rozmowa  z dziećmi o tym, co widzą i słyszą oraz monitorowanie tego, co oglądają w telewizji. Możemy im pomóc zrozumieć, co się dzieje.

Do klasyków wywołujących stres należą także: choroba, śmierć bliskiej osoby lub rozwód rodziców. Kiedy dodamy do tego codzienną presję, z jaką spotykają się dzieci, stres się potęguje.

Jak poznać, że nasze dziecko się stresuje?

Chociaż nie zawsze łatwo jest rozpoznać, kiedy dzieci są zestresowane, wskazówkami mogą być krótkotrwałe zmiany w zachowaniu, takie jak:

• huśtawki nastroju,
• zmiany we wzorcach snu
• moczenie nocne
• problemy z koncentracją
• wycofanie się lub spędzanie czasu samotnie.

Młodsze dzieci mogą nabrać nowych nawyków, takich jak ssanie kciuka, wirowanie włosów lub dłubanie w nosie. Starsze dzieci mogą zacząć kłamać, znęcać się lub sprzeciwiać się władzy. Dziecko, które jest zestresowane, może też przesadzać z drobnymi problemami, mieć koszmary, stać się zaborcze lub mieć drastyczne zmiany w wynikach w nauce. Niektóre dzieci odczuwają skutki fizyczne, w tym bóle brzucha i głowy.

Jak pomóc dzieciom radzić sobie ze stresem?

Prawidłowy odpoczynek i dobre odżywianie mogą wspierać umiejętności naszego organizmu do radzenia sobie w sytuacjach stresowych. Podobnie jak bycie obecnym rodzicem i wspólne spędzanie czasu każdego dnia. Nieważne, czy nasze pociechy chcą porozmawiać, czy po prostu przebywają w tym samym pokoju co Ty, bądź dyspozycyjny. Nie zmuszaj ich do mówienia, nawet jeśli wiesz, że się martwią. Czasami dzieci po prostu czują się lepiej, gdy spędzasz z nimi czas na zabawie.

Możesz również pomóc, rozmawiając z wyprzedzeniem o potencjalnie stresujących sytuacjach
i przygotowując do nich dzieci. Na przykład, poinformuj swojego syna lub córkę, że zbliża się wizyta
u lekarza i porozmawiaj o tym, co się tam wydarzy. Dostosuj informacje do wieku dziecka – młodsze dzieci nie będą potrzebowały takiego samego wczesnego przygotowania lub szczegółów, jak starsze dzieci lub nastolatki.

Dobrze jest wiedzieć, że pewien poziom stresu jest normalny. Możesz opowiedzieć swoim dzieciom, jakie wtedy mogą pojawić się  u nich uczucia, na przykład złość lub irytacja. Mogą czuć samotność lub niepokój. Albo myśleć, że inni ludzie nie podzielają tego samego. Wszystkie uczucia i emocje mijają, więc przypomnij dziecku, że w tej sytuacji będzie podobnie.

Świąteczny stres

Święta mogą być jednym z najbardziej stresujących okresów w roku. Rodzinne spotkania, napięty grafik, rozrywka, a także pośpiech i presja oczekiwań związanych z wręczaniem prezentów. Podczas świąt wiele się dzieje co sprawia, że codzienny rozkład dnia jest inny, a godziny snu są opóźnione.
W rezultacie twoje dziecko może odczuwać stres.

Jak zmniejszyć poziom stresu i niepokoju u dzieci?

Poniższe wskazówki mogą być pomocne :

Unikaj zbyt wielu stresorów

Unikaj zabierania dziecka na zakupy, szczególnie gdy jest głodne lub zmęczone. Nawet dorosłym trudno jest poradzić sobie z hałasem i dużą ilością stymulacji, gdy nie czują się najlepiej. Dzieci częściej stają się głodne i szybciej się męczą, a przestymulowany organizm łatwiej się stresuje.

Pamiętaj o rutynie

Święta zaburzają naszą domową rutynę, a nieprzewidywalność i zbyt duża liczba aktywności wpływa negatywnie na poziom lęku u dzieci. Aby zminimalizować stres postaraj zachować elementy waszych domowych rytuałów, jak ciepła kąpiel czy wieczorne czytanie. Następnego dnia, o ile to możliwe staraj się trzymać się spokojnych zajęć, a wieczorem połóżcie się spać na czas.

Obserwuj, co jedzą

Świąteczne objadanie plus dodatkowe słodkie przekąski, mogą spowodować zwiększenie się pobudzenia i aktywności, przez co także niepokoju u dzieci.

Spróbuj zminimalizować ilość słodkich przysmaków i w miarę możliwości proponuj zdrowe przekąski.

Niech Twoje dziecko się rusza

Świeże powietrze i ćwiczenia fizyczne są niezbędne do poprawy nastroju i zachowania równowagi. Jest to też świetny sposób, żeby łagodzić świąteczny stres i niepokój nie tylko u dzieci. Zaplanujcie trochę czasu na zabawę z dzieckiem na zewnątrz.

Unikaj przeregulowania

Jakkolwiek kuszące może być przyjęcie każdego zaproszenia od przyjaciół i rodziny, postaraj się zorganizować odwiedziny i zajęcia tak, aby nie przytłoczyły one ani Ciebie i dziecka.

Zaplanuj trochę cichego czasu

Spokojny i cichy czas z dzieckiem jest ważniejszy niż kiedykolwiek. Znajdź spokojny kącik i przeczytaj
z dzieckiem książkę lub stwórz zdjęcia z wakacji dla babci i dziadka. Wybierz się na spacer na łono natury, z dala od hałasu, tłumów i obowiązków.

Odnajdźcie prawdziwy sens świąt

Wspaniałym antidotum na stres i komercjalizację świąt jest pomaganie innym. Zaangażujcie się rodzinnie w inicjatywę społeczną, jak na przykład szlachetna paczka czy obiad dla seniora. Może któryś z sąsiadów również potrzebuje pomocy? Jeśli nie znajdziecie nikogo możecie wesprzeć karmą lokalne schronisko lub upiec pierniki i poczęstować sąsiadów z waszej klatki.

Najważniejszym jednak sposobem, w jaki możemy pomóc w łagodzeniu niepokoju u dzieci podczas świąt, jest dążenie do tego, by były one jak najbardziej zrelaksowane.